Böbrek kanseri nedir?
Böbreklerden herhangi birindeki hücrelerin anormal/kontrolsüz bir şekilde bölünmeye ve büyümeye başlamasıdır. Hücreler çevredeki dokuları, organları tutabilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
Böbrek kanseri nerede başlar ve hangi türleri vardır?
Böbrekler farklı tipte hücrelerden oluşur. Kanserin türü kanserin başladığı hücrenin türüne bağlıdır. Böbrek kanserinin en yaygın türü (%85) böbrek hücreli kanserdir (RCC). Nefronların içindeki tübülleri (en küçük tüpler) kaplayan hücrelerde başlar. Böbrek hücreli kanserin ana tipi berrak hücreli kanserdir. Diğer tipler arasında papiller tip ve kromofob tip bulunur.
İyi huylu böbrek tümörü var mı?
Böbrekteki bazı kitleler kanser değildir. Bunlar iyi huylu böbrek tümörleri olarak bilinir. En sık görülenler onkositomlar ve anjiyomiyolipomlardır. Bu kitleler gereği halinde tedavi edilir.
Böbrek kistleri kanserleşir mi?
Böbrek kistleri görüntüleme ile değerlendirilir. Büyük bir kısmı kanserleşmez ve takip edilir. Kanserleşme riski olan kistler kontrastlı görüntüleme ile değerlendirildikten sonra tedavi edilir.
Kimler böbrek kanseri için daha risklidir?
Böbrek kanseri yaşlılarda daha sık görülür. Erkeklerin hastalığa yakalanma olasılığı kadınların iki katıdır. Böbrek kanseri riskini artıran faktörler arasında sigara içmek, fazla kilolu olmak ve yüksek tansiyon yer alır. Böbrek kanseri olan birinci derece bir akrabaya sahip olmak ve genetik risk faktörleri de kanser gelişiminde rol oynar.
Böbrek kanseri ne kadar yaygındır?
Böbrek kanseri tüm kanserlerin yaklaşık %3'ünü oluşturmakta olup Batı ülkelerinde daha sık görülmektedir. 2022 yılında dünya çapında RCC'ye bağlı 179.368 ölüm gerçekleşmiştir. Son yirmi yılda dünya çapında böbrek kanseri vakalarının sayısı ile birlikte hayatta kalma oranı da arttı. Görüntüleme teknolojisinin daha sık kullanımı ve gelişmeler nedeniyle artık daha fazla böbrek kanseri daha erken bir aşamada teşhis edilmektedir.
Belirtiler nelerdir?
Böbrek kanseri teşhisi konan çoğu insanda herhangi bir belirti görülmez. Hastalar genelde tesadüfi olarak tanı alırlar. Semptomlar arasında idrarda kan görülmesi, ele gelen kitle ve yan ağrısı olabilir. İleri evre hastalıkta kilo kaybı ve terleme gibi genel bulgular karşımıza çıkar.
Nasıl tanı konur?
Tanıda kontrastlı (ilaçlı) bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) kullanılır. Tümörün boyutu belirlenir ve damarlara, lenf nodlarına veya çevre dokulara yayılıp yayılmadığı gösterilir.
Biyopsi nasıl alınır ve tanıda şart mıdır?
Biyopsi sırasında tümöre ince bir iğne sokulur ve dokudan küçük bir örnek alınır. Bir patolog herhangi bir kanser hücresi olup olmadığını görmek için dokuyu mikroskop altında inceleyecektir. Böbrek kanseri biyopsileri her zaman güvenilir olmadığından özel durumlarda kullanılır. Çoğu hastada görüntüleme yeterli olduğundan biyopsi gerekmez.
Böbrek kanseri evreleri nelerdir?
-
Evre: Kitle 7 cm'den küçüktür ve tamamen böbreğin içindedir.
-
Evre: Kitle 7 cm'den daha büyüktür ama yine de tamamen böbreğin içindedir.
-
Evre: Kitle çevre dokulara veya yakınlardaki büyük bir damara doğru yayılmıştır. Hala gerota fasyası adı verilen bağ dokusu tabakasının içindedir. Lenf düğümlerini tutmuş olabilir ancak vücudun başka bir yerine yayılmamıştır.
-
Evre: Hastalık gerota fasyası adı verilen bağ dokusunun dışındaki çevre dokulara/böbrek üstü beze doğru büyümüştür ve/veya vücudun başka bir bölgesine (metastaz) yayılmıştır.
Tedavi seçenekleri nelerdir?
Tedavi tümörün evresi ve derecesine, ayrıca yaşa ve genel sağlık durumuna bağlıdır. Her prosedürün kendine göre avantajları ve dezavantajları vardır.
Aktif gözetim: Kitle 4 cm’den küçükse ya da ileri yaş, ek hastalıklar gibi faktörler mevcutsa tercih edilebilir. Yakından takip yapılır. Gereği halinde hasta tekrar değerlendirilir.
Cerrahi (Nefrektomi): Böbreğe sınırlı hastalıkla ana tedavidir. Parsiyel (böbreğin bir kısmının alınması) ya da radikal (böbreğin tamamının alınması) şeklinde olabilir. Açık, laparoskopik ya da robotik yapılabilir. Bir böbrek alındığında kalan böbrek genellikle her iki böbreğin işini yapar.
Cerrahi dışı tedavi seçenekleri: dondurma tedavisi (kriyoterapi), radyo dalgası tedavisi (RFA), radyoterapi, kitleye giden kanın bloke edilmesi (arteriyel embolizasyon), immünoterapi ve hedefe yönelik ilaçlar.
İleri evre hastalıkta ameliyat yapılır mı?
İlerlemiş hastalıkta da cerrahi uygulanabilir ancak her hasta ayrı ayrı değerlendirilir. Bu evrede kanserin büyümesini durdurmak veya yavaşlatmak için hedefe yönelik yeni nesil ilaçlar kullanılabilir.
Sağkalım nasıldır?
Sağkalım birçok faktöre bağlıdır. Hiç kimse size tam olarak ne kadar yaşayacağınızı söyleyemez. Çoğu durumda böbrek kanseri ne kadar erken teşhis edilirse prognoz o kadar iyi olur. Evre 3 ve altında olan hastalarda beş yıllık sağkalım yaklaşık %75’tir.
Tedavi sonrası takip nasıl olacak?
Teşhisten sonraki ilk yıl içinde her üç ayda bir takip ziyareti gerekir. Takip eden iki yılda ise ziyaretler altı ayda bir, ardından yılda bir olarak planlanır.